اندیکاتور RSI یا Relative Strength Index (شاخص قدرت نسبی) توسط J. Wells Wilder توسعه یافته است. این اندیکاتور یک اندیکاتور اسیلاتور مومنتوم است (نوسان نمایی که میزان قدرت بازار را نشان می‌دهد) و برای محاسبه سرعت و تغییر حرکات قیمتی بازار استفاده می‌شود. RSI همواره بین صفر و ۱۰۰ واحد در نوسان است. به‌طور سنتی سطوح ۷۰ و ۳۰ واحدی RSI نشانگر سطوح اشباع خرید و اشباع فروش هستند. بااین‌حال می‌توان از واگرایی‌ها، اوج/کف‌های جعلی و همچنین عبور شاخص به زیر یا بالای سطوح میانی هم برای تحلیل بازار استفاده کرد.
علاوه بر این، RSI برای تعیین روند بازار هم به کار می‌رود. از دید کلی، اندیکاتور RSI یک اندیکاتور بازگشتی است و برای تائید و تعیین محل بازگشت بازار استفاده می‌شود.بایستی توجه داشت که دوره پیشنهادی برای RSI دوره ۱۴ کندلی است. تفاوتی ندارد که نمودار مورد استفاده روزانه باشد یا یک‌ساعته، دوره ۱۴ کندلی برای این اندیکاتور مناسب است. عدد ۱۴ در کتاب وایلدر آمده است. با پیشرفت فناوری و استفاده گسترده از کامپیوتر در معاملات و تحلیل بازار، دیگر نیازی به بررسی محاسبات ریاضی اندیکاتور RSI نیست و تنها با چند کلیک می‌توان اندیکاتور RSI را به نمودار اضافه کرد.بایستی در رابطه با دوره کندلی RSI به این نکته توجه کرد که با طولانی‌تر شدن دوره زمانی (یعنی انتخاب عددی بالاتر از ۱۴) دقت اندیکاتور بیشتر می‌شود. در مقابل هر چه دوره کندلی RSI کوتاه‌تر باشد شاهد بالا رفتن میزان نوسانات RSI خواهیم بود. این بستگی به خود معامله‌گر دارد که کدام دوره را برای RSI انتخاب کند. برخی از تحلیلگران از دوره کندلی ۱۰ استفاده می‌کنند وعده‌ای دیگر از ۲۰٫ اما دوره کندلی پیش‌فرض و توصیه شده برای اندیکاتور همان عدد ۱۴ است.
حتی سطوح اشباع خرید/فروش RSI را می‌توان بسته به عملکرد جفت ارز، قرارداد آتی یا سهام تغییر داد. به‌طور مثال شاید برای سهمی سطوح ۸۰ و ۲۰ سطوح بهتری برای نمایش اشباع خریدوفروش باشند. این کار باعث می‌شود تا تعداد برخوردهای بازار به سطوح اشباع خریدوفروش کاهش یابد. حتی دیده شده که برخی از معامله‌گران از دوره کندلی ۲ همراه با سطوح اشباع ۸۰ و ۲۰ یا ۹۰ و ۱۰ استفاده می‌کنند، که در این صورت تعداد برخوردهای RSI به سطوح اشباع خرید/فروش بیشتر می‌شود. اینکه کدام سطوح یا دوره برای استفاده از RSI مناسب است بستگی به شرایط بازار و خود معامله‌گر دارد. اما باید دقت کرد که چیزی به نام سطوح یا دوره طلایی برای RSI وجود ندارد. اکثر تحلیلگران حرفه‌ای بازار از سطوح ۷۰ و ۳۰ برای سطوح اشباع و دوره ۱۴ کندلی استفاده می‌کنند.برای اضافه کردن اندیکاتور RSI به نمودار قیمتی، کافی است در قسمت بالایی متاتریدر روی Insert کلیک کنید. از منوی باز شده روی Indicators کلیک کنید. اندیکاتور RSI یک اندیکاتور نوسان نما اسیلاتور یا Oscillators است، پس روی Oscillators کلیک کرده و در منوی باز شده Relative Strength Index را انتخاب کنیداشباع خرید – Overbought
اشباع خرید دوره‌ای از بازار را نشان می‌دهد که قیمت بدون اصلاح نزولی به حرکات صعودی ادامه داده است. این حرکت صعودی یک‌سویه و افراطی بوده است و به همین دلیل هر لحظه احتمال بازگشت بازار وجود دارد. بازگشت‌ها یا اصلاح‌های نزولی می‌توانند ناشی از تثبیت سود معامله‌گران باشند. به همین دلیل میزان اصلاح نزولی می‌تواند محدود یا عمیق باشد. تنها بر اساس وضعیت اشباع خرید نمی‌توان میزان اصلاح نزولی بازار را تعیین کرد و باید سایر جوانب بازار را هم بررسی کرد.
اشباع فروش – Oversold
اشباع فروش دوره‌ای از بازار است که قیمت به‌طور پیوسته و بدون اصلاح صعودی قابل‌توجهی کاهش یافته است. معمولاً زمانی که بازار حرکت نزولی و یک‌طرفه‌ای دارد، هر لحظه احتمال وقوع بازگشت وجود دارد. این اصلاح صعودی بیشتر به خاطر تثبیت سود فروشندگان (بازخرید دستورات فروش) است.
اگر در چهارده کندل قبلی بازار حرکت نزولی نداشته باشد، RSI به ۱۰۰ واحد خواهد رسید. اگر در چهارده کندل قبل، حرکت صعودی دیده نشود RSI به صفر واحد می‌رسد.
واگرایی زمانی روی می‌دهد که قدرت حرکات قیمتی بازار از سوی تغییرات اندیکاتور RSI تائید نشوند. درواقع زمانی که نمودار قیمتی نشانگر تشکیل اوج‌های قیمتی بالاتر است، اندیکاتور RSI در حال تشکیل اوج‌های قیمتی پایین‌تری است. این یعنی اندیکاتور RSI تغییرات قیمتی بازار را تائید نمی‌کند. در کل دو نوع واگرایی وجود دارد:
- واگرایی صعودی: این واگرایی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت‌ها در حال تشکیل کف‌های پایین‌تری هستند، اما اندیکاتور RSI در حال تشکیل کف قیمتی بالاتری است. این یعنی RSI کف‌های قیمتی جدید را تائید نمی‌کند و نشانگر تضعیف قدرت فروشندگان (حرکات نزولی) است.
- واگرایی نزولی: این واگرایی زمانی روی می‌دهد که قیمت در حال تشکیل اوج‌های بالاتری است، اما اندیکاتور RSI اوج‌های کوتاهی را نشان می‌دهد. این یعنی RSI اوج‌های قیمتی را تائید نمی‌کند و این به معنی ضعف قدرت خریداران (حرکات صعودی) است.
- کف جعلی (سیگنال بازگشتی صعودی – سیگنال خرید): اندیکاتور RSI در محدوده اشباع فروش قرار دارد. اندیکاتور RSI بعد از خروج از محدوده اشباع فروش و ثبت اوج جزئی به سمت ۳۰ واحد باز می‌گردد. اما اندیکاتور از ۳۰ واحد صعود می‌کند و اوج جزئی قبلی را می‌شکند.
- اوج جعلی (سیگنال بازگشتی نزولی – سیگنال فروش): اندیکاتور RSI در محدوده اشباع خرید قرار دارد. اندیکاتور RSI بعد از خروج از محدوده اشباع خرید و ثبت کف جزئی به سمت ۷۰ واحد باز می‌گردد. اما اندیکاتور از ۷۰ واحد سقوط می‌کند و کف قبلی را می‌شکند.
- اوج و کف‌های جعلی نشان می‌دهند که بازار بعد از بازگشت از سطوح اشباع دیگر تمایلی ندارد که به داخل این سطوح بازگردد. این یعنی قدرت خریداران (در اشباع خرید) یا فروشندگان (در اشباع فروش) به‌طور قابل‌توجهی پایین آمده است و بازار به‌زودی بازگشت قوی را به راه خواهند انداخت.
